De vakantieperiode is inmiddels afgelopen. Na een periode van rust gaan veel medewerkers weer aan de slag. Maar sommige medewerkers nemen deze periode van rust niet. De vakantieperiode is voor werkgevers vaak een moment waarop ze constateren dat er medewerkers zijn die nog veel vakantiedagen moeten opnemen. Erg vervelend, want hierdoor ontstaat er een overschot aan vrije dagen. Dit vormt een financieel risico voor jou als werkgever, omdat hier geld voor gereserveerd moet worden. Kun je jouw medewerkers verplichten om deze dagen op te nemen?
Je kunt medewerkers niet verplichten
Het antwoord is nee. Medewerkers kunnen niet verplicht worden om vakantie op te nemen. Het is voor jou als werkgever ook niet verplicht om de medewerkers op vakantie te sturen als ze nog geen rust hebben gepakt.
Je bent daarentegen wel verplicht om de gelegenheid te bieden aan je medewerker om vakantie op te nemen. Hier is laatst nog een zaak over geweest, waarbij de werkgever de gelegenheid tot het opnemen van vakantie niet gaf.
Wat kun je wél doen?
Je kunt medewerkers wel stimuleren om vakantie op te nemen, dit is ook onderdeel van goed werkgeverschap. Let bij het stimuleren wel op de volgende regels en tips:
- Het vaststellen van de vakantie moet volgens de wensen van de werknemer. Dit geldt zowel voor losse vakantiedagen, als voor hele weken. Je mag een vakantie alleen weigeren als er sprake is van zwaarwegend bedrijfsbelang.
- Bovenstaande punt is niet van toepassing als er in de cao, personeelshandboek of arbeidsovereenkomst andere afspraken zijn vastgelegd. Er kunnen hierin regels zijn bepaald over een vaste vakantieperiode, denk maar aan de bouwvak of bedrijfssluiting. In dat geval moet een medewerker vakantie opnemen en is hier niet van af te wijken.
- Maak duidelijke afspraken van tevoren over het opnemen van vakantiedagen. Zorg ook voor duidelijke communicatie naar de medewerkers toe.
Verval- en verjaringstermijn van vakantiedagen
Een ander middel om het opnemen van vakantiedagen te stimuleren is het instellen van verval- of verjaringstermijnen. Dit prikkelt medewerkers om vakantie op te nemen.
Bij deze regel is er een onderscheid tussen wettelijke vakantiedagen en bovenwettelijke vakantiedagen.
Wettelijk heeft een medewerker recht op vakantie ter waarde van vier keer de overeengekomen arbeidsduur per week. Dus bij een arbeidsovereenkomst van 40 uur per week, heeft een werknemer recht op 160 vakantie uren, wat neerkomt op 20 dagen.
Het komt in cao’s, personeelshandboeken of arbeidsovereenkomsten ook regelmatig voor dat er meer vakantiedagen zijn. Deze ‘extra’ vakantiedagen worden bovenwettelijke vakantiedagen genoemd.
Voor wettelijke vakantiedagen is er sprake van een vervaltermijn. Dat wil zeggen dat de vakantiedagen vervallen als de termijn is verstreken. Deze vakantiedagen zijn niet meer op te nemen. De vervaltermijn is 6 maanden na de laatste dag van het kalenderjaar waarin de afspraak is gemaakt. De wettelijke vakantiedagen van het jaar 2023 zijn dus op te nemen tot juli 2024. Deze vervaltermijn is niet van toepassing als de medewerker de vakantiedagen niet kan opnemen. Denk aan zieke werknemers die met vakantie willen of medewerkers die volgens de werkgever geen vakantie kunnen opnemen. In dat soort gevallen gelden er andere regels.
Voor bovenwettelijke vakantiedagen geldt er een verjaringstermijn. Deze verjaringstermijn staat vast op vijf jaar. Na de 5 jaar zijn deze dagen niet meer te gebruiken.
Aanvullend zijn er nog wat aanvullende regels waar werknemers gebruik van kunnen of moeten maken. Hieronder staan ze op een rijtje:
Je mag niet afwijken in nadeel van de medewerker
Werknemers mogen niet afwijken van de termijnen in nadeel van de werknemer. Als er in de arbeidsovereenkomst iets staat zoals “vakantiedagen die aan het einde van het jaar niet zijn opgenomen, komen te vervallen”, is dat niet geldig. Je mag wel bijvoorbeeld de vervaltermijn verlengen, al is dat niet te adviseren aangezien werknemers minder geprikkeld zijn om vakantiedagen op te nemen.
Ziektedagen aanmerken als vakantiedagen
In een cao of arbeidsovereenkomst kunnen afspraken worden vastgelegd dat ziektedagen worden aangemerkt als vakantiedagen. Dit mag alleen bij bovenwettelijke vakantiedagen. Werknemers behouden dus het recht op de wettelijke vakantiedagen. Als een werknemer bijvoorbeeld 25 vakantiedagen per jaar heeft (20 wettelijk, 5 bovenwettelijk), dan kunnen werkgevers vijf vakantiedagen afschrijven in geval van ziekte.
Afkopen van vakantiedagen
Het is ook mogelijk om vakantiedagen af te kopen. Dit mag alleen bij bovenwettelijke dagen. Wettelijke vakantiedagen kunnen alleen worden afgekocht na beëindiging van het dienstverband. Voor bovenwettelijke dagen kan worden afgesproken dat (een aantal van) de bovenwettelijke vakantiedagen worden afgekocht. Dit kan als het is vastgelegd in de cao, het personeelshandboek of arbeidsovereenkomst.
Hierdoor kun je als werkgever voorkomen dat de medewerker bovenwettelijke vakantiedagen meeneemt naar volgend kalenderjaar. Op die manier blijft de oneindige opbouw van vakantiedagen beperkt.
Loonbureau helpt je graag verder!
Heb je nog vragen rondom dit onderwerp? Of wil je meer weten over hoe je dit in jouw situatie kunt toepassen? Neem dan eenvoudig contact met ons op!
